برخی از اهداف اصلی پرورش پولت تخم گذار که در تمام راهنماهای پرورش نیز به آن اشاره شده است شامل:
- وزن مطلوب در سن مورد نظر
- یکنواختی حداقل 85 درصد
- سلامتی پرنده و شرایط مناسب بدنی
- مقاومت مناسب نسبت به بیماری ها (تیتر آنتی بادی مناسب)
در راهنمای پرورش نژادهای تجاری مرغ تخم گذار که طی سالهای گذشته منتشر گردیده است (همچون نژاد بوونز و یا های لاین) استفاده از خوراک کرامبل در دوره پرورش مرغ تخم گذار پیشنهاد شده است. خوراک کرامبل در واقع همان خوراک پلت میباشد. با این تفاوت که پلت ها خرد شده و اندازه آن کاهش پیدا کرده است (بوسیله دستگاه کرامبلر). در ادامه به بررسی مزایای استفاده از خوراک کرامبل در پرورش پولتهای تخم گذار پرداخته خواهد شد. به طور کلی استفاده از خوراک کرامبل از طرق اشاره شده در ذیل محاسنی را در پرورش پولت تخم گذار ایجاد می نماید:
1- کاهش مصرف انتخابی خوراک
طیور به صورت غریزی ترجیح می دهند خوراک با اندازه های درشتتر را مورد استفاده قرار دهند و لذا همین مسئله باعث میشود پرندهها ابتدا ذرات درشت خوراک مانند ذرت و غیره را مورد استفاده قرار داده و بخش های پودری و ریز همچون افزودنی ها و ویتامین ها در کف دانخوری ها باقی مانده و کمتر مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از خوراک کرامبل از آن جهت که مواد اولیه کاملاً آسیاب شده و پس از مخلوط شدن تبدیل به پلت میشود چنین مشکلی ایجاد نمیکند.
پلت کردن و پس از آن کرامبل کردن خوراک از تغذیه انتخابی طیور جلوگیری کرده و لذا باعث می شود با مصرف هر بخش از خوراک پرنده تمام مواد مغذی را یکجا بدست آورد.
2- کاهش غیر یکنواختی اجزاء تشکیل دهنده خوراک و جلوگیری از جدا شدن اجزاء خوراک از یکدیگر
در مسیر انتقال خوراک پودری در طول مسیر دانخوریها علیالخصوص دانخوریهای زنجیری به وضوح جدا شدن اجزاء خوراک از یکدیگر دیده می شود. این مشکل در تمام مسیرهای جابجایی و انتقال خوراک نیز رخ میدهد. ولی خوراک پلت و کرامبل از آنجایی که اجزا خوراک امکان جدا شدن از یکدیگر را ندارند این مشکل را بوجود نمی آورد.
3- کاهش میکروارگانیسم های بیماری زا در خوراک
خوراک پلت و کرامبل چون تحت تأثیر تیمار حرارتی قرار گرفته اند و بسیاری از میکروارگانیسم های بیماری زا همچون انواع سالمونلا طی این پروسه حرارتی از بین رفته اند، سلامتی پرنده ها را کمتر به خطر می اندازند. لذا استفاده از خوراک کرامبل به سلامتی گله کمک خواهد کرد.
4- افزایش قابلیت هضم و جذب مواد مغذی
تیمار حرارتی خوراک باعث افزایش قابلیت جذب و هضم برخی مواد مغذی همچون پروتئین و کربوهیدرات ها میگردد. ژلاتینه شدن نشاسته در مواد اولیه خوراکی پلت شده و افزایش قابلیت هضم و جذب آن در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است.
5- از بین رفتن مواد ضدمغذی موجود در مواد اولیه خوراک
برخی مواد ضد مغذی که در مواد اولیه خوراکی وجود دارد منجر به مشکلات گوارشی میگردند. همچون ماده ضد مغذی ضد تریپسین که در کنجاله سویا وجود داشته و هضم و جذب را علی الخصوص در پرندگان جوان با مشکل مواجه می کند. این ماده ضد مغذی به حرارت حساس بوده و در پروسه حرارتی کاندیشنر دستگاه پلت تا حد زیادی از بین می رود.
6- افزایش انرژی قابل متابولیسم و انرژی خالص در خوراک
پلت کردن خوراک و کرامبل نمودن آن موجب افزایش انرژی قابل متابولیسم خوراک در پرندگان می گردد.
دلیل آن میتواند افزایش قابلیت هضم و جذب خوراک در طی پروسه حرارتی خوراک باشد. این افزایش انرژی قابل متابولیسم منجر به رشد مناسب پولت های تخم گذار خواهد گردید.
7- کاهش میزان اتلاف خوراک
پلت کردن و کرامبل کردن خوراک موجب کاهش اتلاف خوراک و همچنین کاهش ایجاد گرد و خاک در سالن های مرغداری میگردد.
8- بهبود شرایط دستگاه گوارش
استفاده از خوراک پلت و کرامبل و تأثیر آن بر بهبود شرایط دستگاه گوارش در تحقیقات مختلف مورد بررسی قرار گرفته که در جدول ذیل مشاهده میشود. افزایش تعداد و طول پرز های ویلی منجر به افزایش جذب مواد مغذی در دستگاه گوارش طیور می گردد.
مطالب اشاره شده بخشی از مزایای خوراک پلت و کرامبل می باشد. لذا پیش بینی نتایج مثبت هنگام استفاده از خوراک کرامبل در پرورش پولت تخم گذار غیر منطقی نیست.
در بسیاری آزمایشات صورت گرفته بهبود عملکرد، سلامتی و شرایط بدنی پولت های پرورش یافته با خوراک کرامبل اثبات شده است.
مصطفی لطفی
دکتری تغذیه طیور و مدیر فنی شرکت آریا دان رشد
